Stille levens met diepe gronden.

Het stilleven of nature morte werd lange tijd ietwat stiefmoederlijk behandeld in de hiërarchie van de verschillende genres binnen de schilderkunst. Immers, in stillevens worden niet meteen grootse verhalen of wapenfeiten uit de doeken gedaan en zijn er weinig emoties te bespeuren. De belangrijkste personages zijn groenten, of vaatwerk en keukengerei. Heel wat mensen gaan in de grote musea dan ook letterlijk voorbij aan deze vaak kleine werken, op zoek naar meer drama, emotie en sensatie.

Toch heeft dit ‘subgenre’ een hele reeks buitengewoon interessante werken voortgebracht, niet alleen geschilderd met een verbazingwekkende virtuositeit, maar ook inhoudelijk complexer dan men op het eerste zicht zou vermoeden. Denk aan de stillevens van Ensor die je misschien recent nog zag in MuZEE. Of de pareltjes van Jan Davidsz de Heem in het Snijders Rockoxhuis. Hoogste tijd dus om stil te staan bij een selectie van deze wonderlijke ‘kleinkunst’.

De 17^de eeuw was de Gouden Eeuw van het genre en stillevens waren dan ook een vast gegeven in de smaakvol ingerichte eetkamers van de gegoede burgerij. Ze waren niet enkel decoratief, maar waren vaak ook verbonden met het vanitasmotief, waarbij de toeschouwer geconfronteerd wordt met elementen als dood en vergankelijkheid. Interessant is dat deze dieperliggende symboliek op een totaal andere manier tot uiting komt in de opulente stillevens in de Nederlanden dan in de uiterst sobere werken die bij voorbeeld in Spanje werden geproduceerd.

Aan de hand van een reeks voorbeelden ontdekken en bespreken we hoe het genre reeds populair was in de Klassieke Oudheid, we zien het opnieuw opduiken aan het einde van de 16^de eeuw om dan meteen een hoge vlucht te nemen tijdens de 17de eeuw met namen als Willem Claesz Heda, Adriaen Coorte, Clara Peeters en Juan Sánchez-Cotán. We krijgen oog voor de citroenen en asperges van Manet, de appelen van Cézanne of de ajuinen van Van Gogh. Er is het blauwe kommetje van Spilliaert en uiteraard kan ook Giorgio Morandi niet ontbreken met zijn poëtische schildering van flesjes, vazen, blikjes en kandelaars.

De zaal in ViaVia bevindt zich op de tweede verdieping en is enkel bereikbaar via een trap. Er is geen lift aanwezig.